Szczególna, nowa i niewątpliwie trudna sytuacja związana z epidemią koronawirusa, koniecznością pozostawania w domu, zdalnym uczeniem się stawia przed rodzicami i dziećmi nowe wyzwania. Przekazujemy Państwu materiał dotyczący rozwijania samodzielności dzieci mając nadzieję, że okaże się pomocy i inspirujący.
„Wszystko, co dziecko wykona własnymi rękami, do czego dojdzie własną myślą, co przeżyje- buduje jego umiejętności, wiedzę o sobie i innych oraz świecie. Dziecko, poznając efekty własnej aktywności, jest konfrontowane ze swoimi możliwościami. Dzięki temu uczy się, w których sytuacjach poradzi sobie samodzielnie, a w których musi się zwrócić o pomoc. Czerpie również ze swojego działania satysfakcję i buduje poczucie sprawczości. Ma większy wpływ na zdarzenia niż dziecko wyręczane w planach, decyzjach i działaniach”. (K..Szczepkowska-Szczęśniak, K. Uniszewska: Droga do samodzielności)
ROZWIJANIE SAMODZIELNOŚCI
Samodzielność jest gotowością do podejmowania zadań opartych na osobistej aktywności, a jej źródłem jest wola działania i akceptacja celu.
Wychowanie do samodzielności to:
- rozwijanie w dziecku ufności we własne możliwości,
- wzmacnianie tendencji do rozwiązywania trudności w oparciu o to, co dziecko już wie i potrafi,
- motywowanie, by dziecko podejmowało coraz ambitniejsze, ale jeszcze leżące w granicach jego możliwości zadania,
- stawianie przed dzieckiem zadań, które je angażują,
- budowanie umiejętności przekładania słów na czyny,
- uczenie pracy samodzielnej i współpracy z innymi.
Aktywność dziecka może być motywowana wewnętrznie lub zewnętrznie. Motywacja wewnętrzna oznacza zaangażowanie w działanie, ponieważ samo w sobie budzi ono przyjemność i zainteresowanie. Motywacja zewnętrzna to zaangażowanie w działanie w wyniku zewnętrznych nacisków. Dlatego, jeśli celem naszego działania jest osiągnięcie przez dziecko samodzielności, należy tak stymulować jego aktywność, aby rozwinęła się przede wszystkim motywacja wewnętrzna.
Pozwolenie dziecku na samodzielność oznacza, że znamy jego umiejętności, prawidłowo oceniamy sytuację i przewidujemy związane z nią niespodzianki, a także liczymy się z ryzykiem błędu.
„Dlatego tak ważne jest stworzenie bezpiecznego emocjonalnie środowiska, w którym normę stanowi próbowanie, błądzenie, szukanie odpowiedzi i różnych sposobów rozwiązania danego problemu”. ((K.Szczepkowska-Szczęśniak, K.Uniszewska: Droga do samodzielności)
W budowaniu pozytywnego obrazu siebie niezbędne jest stawianie przed dzieckiem wielu różnorodnych zadań. Poszerza się wtedy zakres jego doświadczeń oraz wiedzy o sobie.
Aby zachęcić dziecko do samodzielności (oprac. z wykorzystaniem A. Faber, E. Mazlish: Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły):
* Pozwól dziecku dokonać wyboru.
* Okaż szacunek dla dziecięcych zmagań.
* Nie zadawaj zbyt wielu pytań.
* Nie spiesz się z dawaniem odpowiedzi.
* Daj przykład, udziel instrukcji.
* Daj czas i prawo do błędów.
* Zachęcaj dziecko do korzystania z cudzych doświadczeń, do
szukania informacji.
* Nie odbieraj nadziei!
RODZICU PAMIĘTAJ! POMAGAJ TYLKO TYLE, ILE JEST NIEZBĘDNE, ABY DZIECKO ZAKOŃCZYŁO SWOJE DZIAŁANIE SUKCESEM.
„Z samodzielnego dziecka wyrasta samodzielny dorosły, radzący sobie z wymaganiami stawianymi przez życie; dobrze znający siebie, skonfrontowany z wieloma różnorodnymi trudnościami, pewien własnych możliwości, mający zaufanie do własnych wyborów i sił, gotowy na zmiany, otwarty na nowe wyzwania, podejmujący wiele różnorodnych aktywności. (…) Człowiek samodzielny staje się w efekcie twórczy. Nie boi się zaryzykować podejmowania nowych rozwiązań, próbować na wiele sposobów, ponosić konsekwencje własnych działań. Tego wymaga współczesny świat, który podlega ciągłym zmianom”.
(K..Szczepkowska-Szczęśniak, K. Uniszewska: Droga do samodzielności)
Więcej: http://www.bc.ore.edu.pl/